Z GŁĘBI ZIEMI DO KUCHENKI GAZOWEJ
G
az ziemny, zwany również „błękitnym paliwem”, jest surowcemmineralnym powstającym
w wyniku beztlenowego rozkładu substancji organicznych zgromadzonych głęboko pod
powierzchniąziemi. Składgazuziemnegomożebyć różny, azależyprzedewszystkimodmiejsca,
z którego jest on wydobywany. Wyróżniamy gaz mokry (zawierający węglowodory wyższe),
suchy (głównie metan) i kwaśny (zanieczyszczony związkami siarki), jednak podstawowym
składnikiem każdego rodzaju gazu ziemnego niezmiennie pozostaje metan.
Gaz ziemny różni się również miejscem występowania. Gaz zawarty w skałach o dobrych
parametrach porowatości i przepuszczalności (np. piaskowcach) nazywa się gazem konwen-
cjonalnym, zaś gaz wydobywany ze skał o niskiej porowatości i przepuszczalności (np. z łup-
ków ilastych) – gazem niekonwencjonalnym. Należy przy tym pamiętać, że tzw. gaz z łupków
to pod względem składu i właściwości zwykły gaz ziemny, który dobrze znamy i z którego ko-
rzystamy na co dzień. Różnica polega wyłącznie na odmiennych właściwościach skał ilasto-
-mułowcowych, w których się znajduje i związanym z tym odmiennym sposobem wydobycia.
Niezależnie od źródła pochodzenia gazu, na powierzchnię ziemi otworem wiertniczym
wydostaje się surowiec, który każdorazowo musi zostać poddany takiej samej, dość
skomplikowanej obróbce technologicznej.
P
ozytywna decyzja o rozpoczęciu eksploatacji gazu na skalę przemysłową rozpoczyna etap zwany zagospodarowaniem złoża,
czyli przygotowaniem infrastruktury umożliwiającej długookresowe wydobycie surowca i jego dostarczenie na rynek. Proces
zagospodarowania złoża może trwać kilka lat i obejmuje budowę kopalń i sieci rurociągów technologicznych, sieci gazociągów
przesyłowych i dystrybucyjnych oraz innego rodzaju urządzeń niezbędnych do zapewnienia produkcji gazu na skalę przemysłową.
Po przygotowaniu odpowiedniej infrastruktury następuje etap eksploatacji. Wydobycie gazu ma minimalny wpływ na otoczenie
i krajobraz. Na miejscu odwiertu pozostaje jedynie głowica eksploatacyjna (zwieńczająca i zabezpieczająca otwór wiertniczy) oraz
niewielka instalacja towarzysząca. Obszar terenu wiertni zmniejsza się z kilku hektarów do kilkunastu metrów kwadratowych.
G
az ziemny zaraz po wydobyciu jest bezbarwny, rzadszy od powietrza i dość mocno
zanieczyszczony (np. innymi gazami, piaskiem, węglowodorami ciekłymi oraz wodą).
Przed wprowadzeniem do rurociągu, gaz musi być poddany skomplikowanej obróbce
technologicznej, w wyniku której jego skład zmienia się i zostaje przystosowany do warunków
umożliwiających transport i użytkowanie. Oczyszczanie gazu to proces wieloetapowy. Surowiec
zostaje wstępnie oczyszczony na miejscu przy odwiercie, a następnie trafia z miejsca wydobycia
rurociągiem technologicznym do instalacji przetwórczej.
W wyniku procesów chemiczno-przemysłowych w kopalni z gazu zostają usunięte
cząstki stałe, para wodna, związki siarki i inne substancje niepożądane. Kluczowe
procesy chemiczno-przemysłowe, jakim zostaje poddany gaz, to:
n
Odwadnianie, czyli separowanie z gazu wody wraz z towarzyszącymi jej zanieczyszczeniami. Odseparowana ciecz (tzw. woda złożowa)
trafia do specjalnych zbiorników – magazynów wody złożowej, a następnie podlega oczyszczeniu.
n
Oczyszczanie gazu, polegające na osuszaniu, usuwaniu CO
2
i odgazolinowaniu (wytrącaniu zbędnych węglowodorów wyższych).
Wyodrębnione z gazu ziemnego propan i butan są zwykle zamieniane w gaz płynny (LPG), wykorzystywany w kuchenkach i grillach gazowych
oraz powszechnie używany jako paliwo do pojazdów.
n
Odsiarczenie gazu stosuje się w przypadku obecności siarkowodoru, który ma właściwości trujące i korodujące.
Jakość gazu ziemnego dostarczonego do odbiorcy określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowych warun-
ków funkcjonowania systemu gazowego oraz Polskie Normy PN-C-04750-53 oraz instrukcje ruchu operatorów sieci przesyłowych i dystrybucyjnych.
2
gaz ziemny jest bezwonny?
Naturalny gaz ziemny nie ma żadnego zapachu. Charakterystyczny zapach gazu ziemnego jest uzyskiwany w procesie sztucznego
nawaniania. Jest to konieczne ponieważ w połączeniu z powietrzem, w określonych stężeniach (5-15%), a zatem przede wszystkim
w zamkniętych pomieszczeniach, gaz ziemny tworzy mieszaninę wybuchową. Najbardziej powszechnym środkiem nawaniającym
gaz ziemny jest THT, czyli tetrahydrotiofen.
CZY WIESZ ŻE:
Różne źródła – jeden gaz
Zagospodarowanie złoża
Przetwarzanie gazu ziemnego
